Nie tylko lekarz ma prawo wypisywania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i refundowanych wyrobów medycznych. Takie uprawnienia mają również m.in. pielęgniarki i pielęgniarze. W jakim zakresie i na jakich warunkach mogą korzystać z tego prawa?
Możliwość wystawiania tzw. recept pielęgniarskich istnieje już od 2016 roku. Jest konsekwencją decyzji Ministerstwa Zdrowia, która miała na celu ułatwienie pacjentom sprawniej realizacji świadczeń zdrowotnych. Podniosła ona również prestiż zawodu pielęgniarskiego.
Recepty na leki zlecone wcześniej przez lekarza
Recepty na leki zlecone wcześniej przez lekarza może wystawiać pielęgniarka i pielęgniarz, którzy – zgodnie z Ustawą z dnia 15 lipca 2011 roku o zawodach pielęgniarki i położnej – posiadają dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo, tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa i ukończyli kurs specjalizacyjny „Ordynowanie leków i wypisywanie recept dla pielęgniarek”. Obowiązek ukończenia kursu nie dotyczy pielęgniarek i pielęgniarzy, którzy w ramach kształcenia w szkołach pielęgniarskich lub w ramach szkolenia specjalizacyjnego nabyli już wiedzę objętą takim kursem (art. 15a ust. 7 Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej).
Wykaz substancji czynnych zawartych w lekach (grupa leków, substancje czynne, postać i droga podania), na które pielęgniarki i pielęgniarze mają prawo wystawiać recepty, określa rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych z dnia 18 stycznia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 299).
Lista preparatów, na które pielęgniarki i pielęgniarze mogą przepisać receptę w ramach przedłużenia recept lekarskich, obejmuje m.in.:
- leki na choroby układu krążenia,
- leki na choroby układu pokarmowego,
- leki na choroby układu nerwowego,
- leki na choroby układu moczowo-płciowego,
- leki na choroby układu kostno-mięśniowego,
- leki na choroby układu endokrynnego.
Nie ma na tej liście leków, które mają w swoim składzie substancje psychotropowe i odurzające, a także leków tzw. silnie działających.
Poza lekami pielęgniarki i pielęgniarze mogą wystawiać recepty i zlecenia na środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego i wyroby medyczne niezbędne do kontynuowania terapii.
Recepty na leki do samodzielnej ordynacji
Na receptę pielęgniarską można również zapisać leki, które nie stanowią kontynuacji leczenia zleconego przez lekarza – do samodzielnej ordynacji. Zgodnie z art. 15a ust. 1 Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, do wystawiania takich recept uprawnieni są pielęgniarki i pielęgniarze posiadający dyplom ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo oraz tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa, jeżeli ukończyli kurs specjalistyczny z zakresu ordynowania leków i wypisywania recept. Obowiązek ukończenia kursu nie dotyczy pielęgniarek i pielęgniarzy, którzy w ramach studiów I stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub w ramach szkolenia specjalizacyjnego nabyli wiedzę objętą takim kursem (art. 15a ust. 7 „ustawy o zawodach”).
Na liście leków do samodzielnej ordynacji znajdują się:
- antybiotyki,
- środki przeciwbólowe i uspokajające,
- leki przeciwwymiotne,
- leki rozszerzające oskrzela,
- leki stosowanie w niedokrwistości, witaminy i preparaty diety eliminacyjnej mlekozastępczej,
- leki miejscowo znieczulające,
- płyny infuzyjne.
Kto może zorganizować kurs specjalizacyjny?
Zgodnie z przepisami, organizatorem kursu dla pielęgniarek i pielęgniarzy zainteresowanych wystawianiem recept mogą być:
- Uczelnie, szkoły prowadzące działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych oraz podmioty lecznicze;
- Inne podmioty – po uzyskaniu wpisu do właściwego rejestru podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe. Organem prowadzącym rejestr jest okręgowa rada pielęgniarek i położnych właściwa dla miejsca prowadzenia kształcenia, a w przypadku okręgowych izb pielęgniarek i położnych oraz utworzonych przez nie spółek prawa handlowego, w których posiadają one udziały lub akcje, lub innych utworzonych przez nie podmiotów – Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych (art. 75 i 77 Ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej).
