Seniorzy z niecierpliwością czekają na decyzję Ministerstwa Zdrowia w sprawie refundacji wysokodawkowej szczepionki przeciw grypie. Jak podkreślają eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, zapewnienie jak najszybszego dostępu do tej szczepionki jest bardzo istotne z punktu widzenia skuteczniejszej ochrony najwrażliwszej na powikłania grypowe części populacji.
„STIKO (Niemiecki Stały Komitet ds. Szczepień) zaleca, aby każda osoba powyżej 60. roku życia co roku jesienią poddawała się szczepieniu przeciw grypie sezonowej. Rekomendowane jest użycie inaktywowanej, czterowalentnej szczepionki w wysokiej dawce, zawierającej najnowszą wersję kombinacji antygenów zalecaną także przez WHO”
– informował prof. Jörg Schelling w trakcie kwietniowego Vaccine Meetingu, prezentując doświadczenia niemieckie w stosowaniu tej szczepionki jako preferowanej dla pacjentów po sześćdziesiątce w Niemczech.
Takie same zalecenia zawarto w kalendarzu szczepień dorosłych Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej oraz Fundacji My Pacjenci.
Starsze osoby są bardziej podatne na powikłania pogrypowe
Polska, podobnie jak inne kraje europejskie, doświadcza zintensyfikowanego zjawiska starzenia się społeczeństwa, co w konsekwencji objawia się systematycznym wzrostem udziału osób starszych w ogólnej liczbie mieszkańców kraju. Pod koniec 2021 roku populacja osób w wieku 60 lat i więcej sięgnęła 9,7 mln, a prognozy GUS przewidują, że do 2050 roku liczba takich osób przekroczy 13,7 mln, co będzie stanowiło około 40 proc. całkowitej liczby mieszkańców Polski.
Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych zaznaczają, że osoby w podeszłym wieku są szczególnie podatne na powikłania po przebytych chorobach zakaźnych, a ich osłabiony system immunologiczny gorzej reaguje na dawki szczepionek o standardowym składzie. Dlatego za istotne uznają wprowadzenie dla osób powyżej 60. roku życia innowacyjnego w naszym kraju rozwiązania, jakim są szczepionki wysokodawkowe przeciw grypie. W populacji, która jest zaszczepiona szczepionką wysokodawkową (4-krotnie silniejszą), jest o 25 proc. mniej przypadków zachorowań na grypę.
Przykładem kraju, gdzie wysokodawkowa szczepionka jest bezpłatna dla wszystkich od 60. roku życia, są Niemcy. Niemieccy pacjenci znacząco rzadziej chorują i są hospitalizowani, dzięki czemu chętniej się szczepią.
Niebezpieczeństwo grypy polega głównie na możliwości wystąpienia licznych powikłań. Do najczęstszych z nich należą:
- zapalenie płuc,
- zapalenie oskrzeli,
- zapalenie mięśnia sercowego.
Osoby starsze zaliczają się do grupy podwyższonego ryzyka ciężkiego przebiegu choroby. U osób powyżej 65. roku życia znacznie wzrasta ryzyko powikłań grypy wymagających hospitalizacji. Grypa może prowadzić do uszkodzeń i upośledzenia funkcji wielu układów oraz narządów i o 74 proc. zwiększa ryzyko powikłań diabetologicznych (nieprawidłowe wartości glikemii), 8-krotnie zwiększa ryzyko zapalenia płuc lub udaru mózgu, 10-krotnie zwiększa ryzyko zawału serca.
Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, że w celu skutecznego zapobiegania grypie i jej powikłaniom należy dbać o profilaktykę i budowanie odporności seniorów poprzez coroczne szczepienia.
„Odpowiedzią na tego typu zjawisko jest wprowadzanie szczepionek wysokodawkowych. Taką wysokodawkową szczepionkę przeciw grypie będziemy mieli w Polsce od sezonu 2024/2025 i zaszczepienie nią powoduje dodatkową wobec standardowej dawki ochronę. W populacji, która jest zaszczepiona czterokrotnie silniejszą szczepionką wysokodawkową, jest o 25 proc. mniej przypadków zachorowania na grypę. A co najważniejsze, redukcja ciężkiego przebiegu grypy, przede wszystkim zapalenia płuc, wynosi aż 64 proc.”
– podkreśla prof. Adam Antczak, przewodniczący Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
Czym wyróżnia się wysokodawkowa szczepionka przeciw grypie?
Wysokodawkowa szczepionka przeciw grypie przynosi wymierne korzyści osobom, które zostaną nią zaczepione. Cechuje ją:
- Szczepionka wysokodawkowa zawiera 4 razy więcej antygenów niż szczepionka standardowa. Badania naukowe wykazały, że wywołuje silniejszą odpowiedź immunologiczną u pacjentów w wieku 60 lat i więcej.
- Wysokodawkowa szczepionka jest specjalnie dostosowana do potrzeb osób w wieku 60 lat i więcej, których układ immunologiczny z wiekiem ulega osłabieniu. To ważne, aby zapewnić skuteczną ochronę najbardziej narażonej grupie społecznej.
- Wysokodawkowa szczepionka ma o 24,2 proc. lepszą skuteczność w zmniejszaniu ilości zakażeń laboratoryjnie potwierdzoną grypą oraz o 64,4 proc. lepszą ochronę przed poważnymi powikłaniami, tj. obniża ryzyko hospitalizacji z powodu grypy lub zapalenia płuc związanego z grypą.
W starzejących się społeczeństwach, w tym w Polsce, najskuteczniejszą i zarazem najtańszą metodą na walkę z wirusami jest profilaktyka. Rekomendowany przez WHO poziom wyszczepialności społeczeństwa powinien wynosić 75 proc. dla osób powyżej 65. roku życia, jednak w Polsce poziom ten wynosi zaledwie 20,5 proc.
Eksperci ostrzegają, że należy jak najszybciej podjąć niezbędne kroki w celu przyspieszenia procesu decyzyjnego i umieszczenia szczepionki wysokodawkowej na liście refundacyjnej obowiązującej od 1 października 2024 r. To ostatni racjonalny termin, aby starsi pacjenci oraz system opieki zdrowotnej jeszcze w tym sezonie epidemicznym odnieśli korzyści z omawianej strategii profilaktyki. Zapewnienie seniorom dostępu do wysokodawkowej szczepionki przeciw grypie, to inwestycja w zdrowie publiczne, która przyniesie długoterminowe korzyści.
